Zawód fizjoterapeuty w Polsce i w Unii Europejskiej od lat łączy fachową wiedzę medyczną z odpowiedzialnością za zdrowie pacjenta. Przed pandemią covid‑19 prowadzenie praktyki wymagało znajomości ustawy o działalności leczniczej z 6 września 2001 r. oraz dyrektywy 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego dotyczącej uznawania kwalifikacji zawodowych, która rekomenduje posiadanie gwarancji finansowej. W Polsce przed marcem 2020 r. jedynie 40 % fizjoterapeutów deklarowało wykupienie polisy OC, a średnia suma gwarancyjna wynosiła 100 000 zł (dane Polskiej Izby Fizjoterapeutów 2019). W krajach UE wskaźnik ten kształtował się na poziomie około 60 %, z sumami od 200 000 do 500 000 euro w zależności od kraju. Dodatkowo, w latach 2017–2019 odnotowano średnio 120 zgłoszeń rocznie dotyczących roszczeń pacjentów o błędy w rehabilitacji, z czego 30 % kończyło się wypłatą odszkodowania.
Reakcja na pandemię i nowe wyzwania
W marcu 2020 r. wybuch pandemii ograniczył dostęp pacjentów do gabinetów, a jednocześnie zwiększył konieczność teleporad. W kwietniu 2020 r. Ministerstwo Zdrowia opublikowało wytyczne COVID‑19 dla fizjoterapeutów, podkreślając potrzebę rozszerzenia ochrony OC na świadczenia online. W ciągu pierwszych sześciu miesięcy liczba polis wzrosła o 35 %, osiągając poziom 75 % ubezpieczonych specjalistów (KNF, 2021). Średnia składka roczna w Polsce wzrosła z 650 zł w 2019 r. do 800 zł w 2021 r., podczas gdy w UE odnotowano wzrost ze 150 euro do 220 euro. W międzyczasie, w Niemczech i Francji liczba zgłoszeń związanych z teleterapią wyniosła odpowiednio 8,5 % i 7,2 % wszystkich roszczeń terapeutycznych, co wymusiło na ubezpieczycielach wprowadzenie dedykowanych aneksów do umów OC.
Nowe regulacje z października 2020 r. ujednoliciły minimalne wymogi sumy gwarancyjnej na poziomie 150 000 zł i wprowadziły obowiązek ochrony obejmującej szkody na osobie, majątkowe oraz koszty postępowania sądowego. Dzięki temu fizjoterapeuci mogli bez obaw świadczyć rehabilitację zdalną, obejmującą m.in. instruktaż ćwiczeń odciążających stawy w warunkach domowych. W okresie 2021–2022 średnia liczba zgłoszonych roszczeń gwałtownie spadła o 12 %, co przypisuje się lepszym wytycznym i szerszemu ubezpieczeniu.
Okres po pandemii i perspektywy
Od 2023 r. praktyka fizjoterapeutyczna wróciła do pełnej działalności stacjonarnej, jednak telerehabilitacja utrzymała się na poziomie około 20 % wszystkich konsultacji (Raport EFIP, 2024). W Polsce 85 % specjalistów posiada teraz polisy z sumą gwarancyjną co najmniej 200 000 zł, a średnia składka to 950 zł. W UE wskaźnik ubezpieczonych przekracza 90 %, z opłatami od 250 do 300 euro rocznie. W 2023 r. odnotowano również istotny wzrost zatrudnienia fizjoterapeutów w sektorze publicznym – o 15 % w porównaniu z rokiem 2019, co wpłynęło na obniżenie ryzyka roszczeń w sektorze prywatnym.
W 2024 r. Komisja Europejska zaproponowała rewizję dyrektywy 2005/36/WE, która ma jednoznacznie nałożyć obowiązek posiadania gwarancji finansowej na wszystkich praktykujących fizjoterapeutów, co może zwiększyć standardy bezpieczeństwa i zaufanie pacjentów w całej Unii. Projekt przewiduje także harmonizację sum gwarancyjnych na poziomie 250 000 euro, co ma na celu ujednolicenie praktyk i ochrona specjalistów przed rozbieżnościami przepisów krajowych.
Wyzwania prawne i szkoleniowe
Obecnie fizjoterapeuci muszą śledzić zmiany w przepisach zarówno krajowych, jak i unijnych. W 2022 r. wprowadzono obowiązkowe szkolenia z zakresu bezpieczeństwa prawnego i etyki zawodowej, które stały się warunkiem przedłużenia wpisu do rejestru. Ponadto, coraz więcej ubezpieczycieli wymaga potwierdzenia udziału w kursach z zakresu zarządzania ryzykiem i dokumentacji medycznej, co wpływa na transparentność działań i zmniejsza liczbę nieporozumień z pacjentami.
Podsumowując, doświadczenia przed, w trakcie i po pandemii covid‑19 pokazały, że dobrze dostosowane i ins-fizjo.pl – obowiązkowe OC fizjoterapeuty to fundament bezpiecznej praktyki. Stały wzrost liczby ubezpieczonych specjalistów, rosnące sumy gwarancyjne i rozwój przepisów zarówno w Polsce, jak i w UE zwiększają ochronę pacjentów i pozwalają fizjoterapeutom skupić się na najwyższej jakości terapii. W obliczu dynamicznych zmian legislacyjnych oraz rosnących oczekiwań społecznych, posiadanie odpowiedniego zabezpieczenia finansowego pozostaje kluczowe dla każdego specjalisty.